جایگاه بسته‌بندی در بازاریابی
بسته‌بندی یکی از عناصر آمیخته بازاریابی (Marketing Mix) است. یعنی هرکس به‌عنوان محقّق یا پژوهشگر بازاریابی انجام وظیفه نماید، هر مدیر یا کارشناس بازاریابی یا فردی که بخواهد به‌نحوی در مورد یک بنگاه و تولیدات آن مطالعه نماید، ناگزیر از مطالعه و بررسی روش‌ها و انواع بسته‌بندی تولیدات آن بنگاه است و این بررسی باید در دو زمینه حفاظتی و اطلاع‌رسانی انجام شود.
یکی از موارد مهم در بررسی‌های مربوط به کالا، شکل، رنگ، طرح و بسته‌بندی است و این اجزا در ترکیب با یکدیگر شکل ظاهری کالا را به‌گونه‌ای که در برابر مصرف‌کننده جلوه‌گر شود، تشکیل می‌دهند.
تصمیم‌گیری در مورد بسته‌بندی تا آنجا که به حمل و نقل کالا و حفظ سلامت آن مربوط می‌شود، با مدیران تولید و بازاریابی و بالاخص با مدیر تولید است و تا آنجا که به اطلاع‌رسانی و ایجاد انگیزه فروش ارتباط پیدا می‌کند، با مدیر بازاریابی است. بدیهی است هماهنگی مدیر بازاریابی با سایر مدیران در هر زمینه‌ای از جمله بسته‌بندی می‌تواند در صحت تصمیمات اتخاذ شده و منطقی بودن آنها مؤثر باشد( کاتلر، 1388، ص498).
پیش‌تر، تصمیمات مربوط به بسته‌بندی کالا، اکثرا تحت تأثیر هزینه و عوامل تولید قرار داشته‌اند و اولین و اساسی‌ترین وظیفه بسته‌بندی نیز نگهداری و حفاظت از کالا بوده است. ولی امروزه، عوامل بسیاری باعث شده است بسته‌بندی به‌صورت یکی از ابزارهای بااهمیت بازاریابی درآید. رشد پدیده سلف سرویس بدان معناست که بسته‌بندی باید وظایف زیادی را بر عهده گیرد. این وظایف عبارت از جلب توجه و توضیح درباره کالا و فروش است. افزایش رفاه مصرف‌کننده نیز بدین معنا است که مصرف‌کنندگان برای راحتی و آسایش خود، برای ظاهر و قابلیت اعتماد، اطمینان و اعتبار بهتر بسته‌بندی، حاضرند مبلغی را اضافه پرداخت کنند(کاتلر و آرمسترانگ، 1385، ص363).
2-2-2-6-2-کارکردهای بسته‌بندی
بسته‌بندی اهداف مختلفی دارد که عبارتند از:
1) حفاظت فیزیکی؛ حفاظت از اشیاء درون بسته از تکان شدید، فشار، دما و غیره.
2) حفاظت مانع (Barrier Protection)؛ مانعی از اکسیژن، بخار آب، گرد و غبار و غیره.
3) در برگیری یا انباشتگی (Containment and Agglomeration)؛ اشیاء ریز و کوچک معمولا با یکدیگر در یک بسته برای حمل و نقل به شکل گروهی قرار می‌گیرند.
4) انتقال اطلاعات (Information Transmission)؛ اغلب، روی بسته یا برچسب بسته‌بندی، اطلاعاتی درباره چگونگی استفاده، حمل و نقل، بازیافت یا مصرف محصول یا بسته موجود است.
5) کاهش سرقت؛ بسته‌بندی‌ای که نتوان آن‌را پس از باز کردن، دوباره بست؛ یا پس از باز کردنش آسیب فیزیکی ببیند (نشانه‌های باز شدن را نشان می‌دهد) در جلوگیری از دزدی مفید و مؤثر است.
6) راحتی (Convenience)؛ شامل ویژگی‌هایی است که موجب راحتی در توزیع، جابه‌جایی، نشان دادن (ویترین)، فروش، بازکردن، بستن مجدد و استفاده مجدد می‌شود.
7) بازاریابی؛ بسته‌بندی می‌تواند توسط بازاریابان برای تشویق خریداران بالقوه برای خرید محصول استفاده شود( Louw & Kimber, 2007, P. 2).
2-2-2-6-3-فواید بسته‌بندی برای جامعه
برخی مزایای بسته‌بندی را این‌گونه برشمرده‌اند:
2-2-2-6-4-اثرات زیست-محیطی بسته‌بندی
مهم‌ترین مسائل زیست-محیطی که بر روی بسته‌بندی اثر می‌گذارند، عبارتند از:
- اتمام منابع
- ایجاد زباله
- نحوه از بین بردن ضایعات و پسماندها
دانلود پایان نامه ارشد :
دانلود پایان نامه ارشد: بررسی تاثیر عوامل آمیخته بازاریابی بر افزایش فروش در زمینه محصولات لبنی
مقاله :
مشکلات ناشی از اتمام برخی از منابع طبیعی و دشواری‌های مربوط به دفع زباله‌ها و پسماندها، بسیاری از صنایع بسته‌بندی را ترغیب کرده تا میزان مصرف برخی از مواد را کاهش داده و استفاده از قوطی‌ها و مواد مصرف شده را در برنامه کار خود قرار دهند(علمی، 1373، ص53).
به‌منظور حل مشکلات زیست-محیطی ناشی از بسته‌بندی به‌طور خلاصه:
الف) بسته‌بندی باید به‌گونه‌ای طراحی شود که کمترین مقدار مواد سازنده را دربرگرفته و در عین حال وظیفه خود را نیز انجام دهد. کاهش مواد بدین طریق، ملاحظات و اقدامات بعدی در خصوص استفاده دوباره، بازیافت و احیای ماده اضافی را غیر ضروری می‌سازد.
ب) در صورت امکان، اجزای ظرف‌ها و بسته‌بندی‌ها باید دوباره مورد استفاده قرار گیرند.
پ) در صورت امکان، بسته‌بندی باید جمع آوری شده و مواد آن برای استفاده دوباره بازیافت شود.
ت) قبل از اختصاص دادن بسته‌بندی جهت دورریزی به‌عنوان زباله باید تدبیری اندیشید که احتمالا ارزش دیگری از ضایعات احیا شود(سرکا، 1384، ص42).
